Digitale Statenvergadering, onder andere over de coronacrisis

Woensdag 22 april was er een digitale Statenvergadering. Een belangrijk onderwerp op de agenda was de provinciale aanpak van COVID-19. Fractievoorzitter Fokko Spoelstra bracht onderstaande in:

“Allereerst ons medeleven naar allen die ons in Gelderland door het coronavirus ontvallen zijn, of besmet zijn door het virus. Het virus raakt echt iedere stad, ieder dorp en ook bijna elke straat.

Hartverscheurende taferelen in verpleegtehuizen komen scherp in beeld.  Het coronavirus raakt echt bijna iedereen via de volksgezondheid of via de economie. Van lege winkelstraten, lege restaurants en lege theaters; het virus legt pijnlijk bloot waar we als samenleving in tekort schieten.

“Het virus legt pijnlijk bloot waar we als samenleving in tekort schieten.”

We mogen ons gelukkig prijzen in een land en provincie te leven waarin we ongelooflijk veel bevlogen en goed opgeleide medici, verpleegkundigen en andere vitale beroepen zoals leraren en agenten hebben. Hulde en waardering! Niet alleen nu, maar ook straks na de crisis en wat ons betreft blijvend.

We moeten er alles aan doen om de aanstaande recessie zo kort mogelijk te laten duren. In die zin zijn de verkenningen van IMF en CPB forse waarschuwingen: we moeten er nu mee aan de slag!

De PvdA is content met de manier waarop Gedeputeerde Staten nu de coronacrisis aanpakt. Of het genoeg en het juiste zal zijn, is pas achteraf te beoordelen. De coronacrisis is vooral sturen in de mist maar de lijn vanuit Gedeputeerde Staten in aanvulling op en niet in plaats van die van het Rijk en de gemeenten is goed.

Het gaat in de provinciale aanpak om drie sporen:

1. 1. Hulp bieden aan onze partners: de fase van de acute nood lenigen. Rijk en gemeenten hebben daar al een aanzienlijk pakket voor, en er komen wekelijks nog sectorspecifieke maatregelen bij. Maar het is goed dat we als provincie ook voor die acute noodhulp 10 miljoen beschikbaar (waar het eerste 5 miljoen was) hebben, zeker ook ter ondersteuning van gemeenten: zij hadden het voor deze crisis al zwaar, en krijgen nu ook mede door het Rijk wel erg veel voor hun kiezen. We zouden Gedeputeerde Staten op willen roepen om bij het Rijk te lobbyen voor meer financiën naar gemeenten.
   2. Monitoren wat er in Gelderland gaande is. Ook hier geldt toch wel: meten is weten. Bij de laatste Statenbrief zat al een eerste impact monitor en er wordt ook gekeken naar het welbevinden van de Gelderlander! Goed dat ook de zachte kant meegenomen wordt!
   3. Revitaliseren: puinruimen en opbouwen. Dat is eigenlijk het onderdeel waarvan de PvdA vindt dat we als provincie echt het verschil kunnen maken als we de juiste keuzen daarbij leidend laten zijn.

Wij verwachten dat Gedeputeerde Staten werkt aan een plan waarin rond de zomer wordt aangegeven hoe en met welke instrumenten we uit het economische dal in Gelderland proberen te komen. Wat ons betreft vormt het huidige coalitieakkoord nog wel steeds het richtsnoer voor het handelen, maar niet alles zit natuurlijk in beton gegoten.

Vanuit de PvdA wil ik graag wat gedachten aan Gedeputeerde Staten meegeven over met name de fase van overbrugging en herstel:

Dat doe ik langs de lijnen van onze prioriteiten: wonen, werken en een gezonde leefomgeving.

1. Wonen

Ook in tijden van crisis  moet er doorgebouwd worden. Er is in Gelderland op tal van plekken een tekort aan woonruimte. We moeten er echt alles aan doen om te zorgen dat de bouw niet stil komt te liggen! Wat ons betreft:

• Voortvarend aan de slag met het Actieplan Wonen!
• Zorg dat corporaties in Gelderland door kunnen gaan met zorgen voor een betaalbaar dak boven je hoofd.
• Zorg ook dat we straks als we weer naar buiten mogen er geen stuwmeer aan nog te lopen procedures ligt die een rem op de bouw zouden kunnen zijn.
• Zorg voor versneld isoleren van woningen en bedrijven: goed voor onze klimaatdoelen en voor de werkgelegenheid!

“We moeten er echt alles aan doen om te zorgen dat de bouw niet stil komt te liggen!”

2. Werken

Zeker zijn en blijven van een baan is heel wezenlijk voor de Gelderse samenleving. Wat ons betreft betekent dat dus vooral zorgen dat:

• Zorg dat jongeren en schoolverlaters geen verloren generatie worden! Tuig versneld leerwerkorganisaties et cetera op.
• Zorg dat de bouw en de hele keten die daarbij hoort door kan gaan.
• Zorgt dat de provincie daar waar het kan de recreatiesector helpt: 70.000 directe banen in geding!
• Maar heb evengoed ook aandacht voor de noden van de culturele sector.

Voor de PvdA geldt dat de Gelderse samenleving is, wat het nu is, door juist het samenspel en de samenhang van alle sectoren: daarbij is niet de ene sector belangrijker dan de ander. Met de 300 miljoen die minister Van Engelshoven uiteindelijk  onder voorwaarden beschikbaar stelt is de culturele sector helaas zeker nog niet gered denken wij. Het kabinet vraagt ook om matching door gemeenten en provincie. Ik verwacht dat de Gelderse gemeenten dan hoopvol naar de provincie zullen kijken, en dat begrijp ik gegeven hun financiële positie.

“Zeker zijn, en blijven, van een baan is heel wezenlijk voor de Gelderse samenleving.”

3. Gezonde leefomgeving

De gezondheid van velen wordt hard door het coronavirus geraakt, het illustreert hoe belangrijk een gezonde leefomgeving is.

Maar we zien toch ook wat anders ontstaan: door veel minder verkeer, en bedrijvigheid lijkt de lucht toch echt op te klaren. Je zou bijna denken dat het stikstofprobleem als sneeuw voor de zon is verdwenen. Maar dat is denk ik toch te makkelijk: we moeten daar ook in deze tijd vol mee aan de bak. Alle signalen wijzen erop dat het Rijk dat ook gaat doen. Natuur herstel voorop, andere manier van boeren kringlooplandbouw etc.

De PvdA verwacht eigenlijk dat we na het corona-tijdperk toch sowieso zaken meer circulair en dichterbij huis gaan organiseren: niet meer alle mondkapjes uit China, maar ook productie in Arnhem. En dat biedt kansen voor de werkgelegenheid.

Naast onze speerpunten, wil ik toch ook even ingaan op een tweetal grote lijnen die spelen tussen de provincie en haar partners, partners als gemeenten die nu in bijzonder zwaar weer verkeren:

• Het gaat om de zogenaamde regiodeals: kijk of je die zo snel mogelijk kunt afsluiten en tot actie kunt overgaan. Cleantech Regio hintte daar al op en in het Tussendocument zit een voorstel voor Food Valley! Voorkom wel dat deze deals stranden op de co-financieringseis van het Rijk.
• Lange Termijn Investeringsagenda: versneld naar voren halen in de besluitvorming lijkt wenselijk. Interessante vraag is wel: wanneer is met de kennis van nu (met de coronacrisis? een business case sluitend?

Voor alle opgesomde zaken geldt wat ons betreft: maat der dingen is niet alleen kan het naar voren gehaald worden, maar ook wat is de impact op de Gelderse werkgelegendheid: en bij voorrang voor de jongeren.

We realiseren ons dat de aanpak voor puinruimen en opbouwen op basis van een plan ongetwijfeld een forse inzet van provinciale middelen zal vragen. Wat ons betreft kan dat door middelen in het coalitieakkoord te herprioriteren en eventuele additionele inzet van het stamkapitaal.

“De gezondheid van velen wordt hard door het coronavirus geraakt, het illustreert hoe belangrijk een gezonde leefomgeving is.”

Tot slot:

Onze oproep aan Gedeputeerde Staten is: ga door met de drie lijnen in de strijd tegen het coronavirus. Bereid je nu al voor bij een open up met een plan waarbij we als provincie er alles aan doen om de Gelderse samenleving weer aan de praat te krijgen.

Gelderlanders kunnen er zeker van zijn dat de provincie achter hen staat: zeker zijn van een baan en een dak boven je hoofd.  Samen voor Gelderland, voor, tijdens en na de coronacrisis!”

De Statenleden en fractievolgers- en medewerkers tijdens een digitale Statenvergadering.