Tijdens de Statenvergadering van 30 oktober 2019 heeft Jan Daenen, het jongste Statenlid van Gelderland en het jongste PvdA-Statenlid van Nederland, zijn maidenspeech gehouden. Dit deed hij tijdens het bespreken van de machtiging voor het IPO (Interprovinciaal Overleg) om het Klimaatakkoord te ondertekenen.
“The difficulty lies not in creating the new ideas, but in escaping from the old ones. Vrij vertaald: Het probleem voor de mensheid ligt niet in het bedenken van nieuwe ideeën, maar in de angst voor verandering.” Met deze woorden trapte Jan Daenen zijn maidenspeech af.
Het citaat is niet van hem, maar van John Maynard Keynes (1883-1946). Keynes was een Brits econoom die het verband tussen politiek en economie als geen ander zag. Jan vertelde dat hij veel ontzag heeft voor Keynes en dat het hem tevreden stemt om, als student Milieueconomie en Econometrie aan de universiteit van Wageningen, in zijn maidenspeech naar hem te kunnen verwijzen.
Jan stelt dat Keynes de westerse wereld, op het gebied van economie, uit hun houding waarin ze alles de vrije hand gaven, heeft gehaald. De economie heeft zich na Keynes doorontwikkeld. Neoliberalisme begon te overheersen, maar het tij keert langzaam.
Tegenwoordig winnen studies naar economie en ecologie (de studie naar de samenhang van levende wezens en hun omgeving) Nobelprijzen, stelde Jan. “Maar leuk, zo’n lesje macro-economie, maar wat doet zo’n snotneus in de Statenzaal hoor ik u denken.” Commissaris van de Koning John Berends onderbrak Jan toch even, tegen goed gebruik in tijdens een maidenspeech, om te stellen dat hij het niet aandurft om Jan als snotneus te bestempelen.
“Maar wat doen zo’n snotneus in de Statenzaal hoor ik u denken.”
Jan vervolgde met een persoonlijk verhaal en nam de Statenleden mee naar 2013; het jaar waarin hij voor het eerst een maatschappij zag waarin gelijke kansen geen vanzelfsprekendheid is. “Dit ervoer ik tijdens een uitwisseling met een school in het Indiase Mumbai.”
“De stadsgids vertelde trots over het duurste huis ter wereld wat een wolkenkrabber met 27 etages voor slechts één gezin bleek te zijn, het volgende moment stonden we in sloppenwijken met schrijnende armoede.” Jan zei dat ’t daar was dat hij besefte, tussen bedelende leeftijdsgenoten, dat hij politiek actief wilde worden voor de PvdA.
“En nu sta ik hier. Als volksvertegenwoordiger. Te knokken voor solidariteit. Ik voel me trots en doe dit vol overtuiging” vertelde Jan.. Maar wat heeft het klimaat te maken met dit verhaal? “Allés.”
“Zeker zijn van een eerlijke toekomst voor alle generaties”
“Voorzitter, het gaat hier om solidariteit over generaties heen. Want hoe fijn zou het zijn als uw kinderen en kleinkinderen, en mijn kinderen ook ooit, een intacte aardbol kunnen erven. Dat wij zeker kunnen zijn van een eerlijke toekomst voor alle generaties.”
De oplossing voor het broeikaseffect zal niet alleen vanuit de markt komen en dus is, zoals Keynes bedacht, actief optreden van de overheid noodzakelijk. Hij werd eerst voor gek verklaard: “Ons economische systeem is toch veel te complex om te kunnen beïnvloeden?”
En Jan vervolgde: “Dat was de norm. Tot uitgerekend Keynes’ ‘linkse beleid’ het kapitalisme tijdens de economische crisis van de jaren ’30 van de ondergang redde. Ik zie veel gelijkenissen met de klimaatdiscussie van nu. Een niet populaire is niet altijd gelijk verkeerd.” Jan vertelde wat er moet gebeuren: “We moeten leiderschap tonen en inwoners laten zien dat schone vormen van energie niet eng zijn en dat we er samen beter van worden. Daarom steunt de PvdA het Klimaatakkoord ook.”
Jan vervolgde: “”Als econoom weeg je kosten, baten en risico’s af met betrekking tot schaarse goederen. Een planeet die toevallig precies leefbaar is voor een soort als de mens is bijvoorbeeld een schaars goed. Ik ben me bewust dat het klimaat een gevoelig onderwerp is en dat er veel zorgen zijn over bijvoorbeeld de betaalbaarheid en het nut ervan. Wij moeten als politici deze geluiden te allen tijde serieus nemen. Maar ik ben er blij voor dat de PvdA kiest voor vooruitgang.”
“In Gelderland kunnen straks duizenden installateurs aan het werk en ons MKB kan flink profiteren.”
“Voor ons staat de energietransitie niet in de weg, maar biedt het juist mooie kansen. In Gelderland kunnen straks duizenden installateurs aan het werk en ons MKB kan flink profiteren. Als wij als eerste durven te investeren in een schone toekomst gaat onze economie hiervan het meeste profiteren. In de economie noemen we dit het Keyniaanse multiplier effect.” leerde Jan ons.
“De PvdA kiest voor vertrouwen in de kracht van onze innovatieve technici, bollebozen en installateurs. Wij kiezen vóór het Klimaatakkoord. De angst voor de toekomst haal je weg door leiding te nemen en te laten zien dat die toekomst eigenlijk alleen maar voordelen heeft.”
Jan rondde af: “The difficulty lies not in the new ideas, but in escaping from the old ones. Ik hoop u de komende jaren nog vaker lessen in de Keynesiaanse economie te mogen geven.”
Jan Daenen tijdens zijn maidenspeech in de Provinciale Staten van Gelderland.
