Transitie Jeugdzorg – kopzorgen of zijn gemeenten er klaar voor?

Het komt nu wel akelig dichtbij: per 2015 (zoals het er nu nog steeds naar uitziet) krijgen gemeenten de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de jeugdzorgtaken.  Er is nog maar heel weinig tijd en er moet veel gebeuren. Tijdens bijeenkomsten krijgen wij nogal eens bezorgde reacties van raadsleden. Heel begrijpelijk, want het is een knap ingewikkelde materie. Het allerbelangrijkst is natuurlijk dat je goed op de hoogte bent en blijft.

Waar gaat de decentralisatie van de jeugdzorg eigenlijk over?

De jeugdzorg kent een tweetal opgaven:

• Het vrijwillige kader
• Het gedwongen kader

Bij het zogeheten vrijwillige kader zijn gemeenten individueel aan zet. Zij kijken in eigen geledingen op welke wijze zij de ondersteuning en begeleiding van en voor jongeren georganiseerd willen zien.Bij het gedwongen kader (daar waar justitie een rol heeft) wordt bovenregionaal gewerkt. Dat is landelijk geregeld en vastgelegd.

Gelderland kent een 7-tal regio’s en die worden door de provincie ondersteunt in het gehele proces. Daarbij spreekt voor zich dat gemeenten zelf keuzen maken; de taak komt daar immers te liggen. Rol van de provincie is ondersteuning en monitoring. Op 31 oktober heeft iedere regio haar zogeheten transitiearrangementen opgesteld en aangeleverd aan een landelijke commissie. In een transitiearrangement wordt de zorgcontinuïteit van iedere regio geregeld.

Gelderland kent hierin een drietal regio’s die de beste en de meest zorgvuldige arrangementen hebben aangeleverd: Noord Veluwe, Arnhem en Nijmegen. De overige regio’s vallen in de midden categorie en dat is tot nu niet zorgelijk, maar vraagt wel om extra aandacht en aanscherping. De provincie volgt dit en biedt ondersteuning. De Gelderse regio’s hebben allemaal een zogeheten Bestuurdersoverleg. Aan tafel zitten de verantwoordelijk wethouders, een afgevaardigde van de Commissie Monitoring Transitie Jeugdzorg (statenlid dus) en Annemieke Traag als gedeputeerde. Daarbij wordt het transitieproces  en de voortgang hierin besproken. Suggesties en behoeften van de bestuurders worden vertaald en de provincie levert maatwerk en biedt ondersteuning.

Belangrijk is het besef dat het de gemeenten zijn die aan zet zijn.

Hoewel de jeugdzorg een vooral inhoudelijk onderwerp is, is het vooral de discussie over de frictiekosten wat de boventoon voert. Gemeenten, provincies en Rijk houden elkaar hier in een werkelijk wurggreep.Terecht geven gemeenten aan dat zij de jeugdzorgtaken over willen nemen, maar de frictiekosten niet. Praktisch gezien betekent het dat bij contractuele afspraken met zorgaanbieders, vast wordt gelegd dat die kosten niet door gemeenten worden gedragen.  Alle partijen zijn het eens dat deze kosten niet bij de gemeenten neergelegd mogen en kunnen worden.

Let op: het zijn vooral de frictiekosten waardoor gemeenten op de rem trappen en geen vergaande afspraken in de transitiearrangementen willen maken, omdat zij dit de risicovol vinden. (zo ook de middenmoters van de 4 Gelderse regio’s).

Provincies leggen de bal neer bij het Rijk en houden hier hun poot stijf. Ook dit vinden alle partijen tot op heden een terecht besluit. Het Rijk doet nog niets, maar iedereen verwacht dat zij de boodschap begrepen hebben. Het onderwerp frictiekosten staat prominent op iedere agenda. In mei komt de zogeheten  meicirculaire en daarin wordt die duidelijkheid gegeven.

Internet staat bomvol sites waarop alle informatie te verkrijgen is. Voordegeldersejeugd.nl is een site waar alle relevante stukken te vinden zijn en die up to date is.

Daarnaast heeft de PvdA heeft een zeer bruikbaar Pamflet Jeugdzorg gemaakt voor raadsleden. Naast de reguliere jeugdzorgonderwerpen gaat mijn aandacht voor deze overgangsperiode naar PvdA afdelingen die behoefte hebben aan informatie en ondersteuning. U kunt mij hier altijd voor benaderen.

Paula Wieggers – Statenlid (woordvoerder Jeugdzorg)