De kiezers hebben gesproken maar wat hebben ze gezegd?

Een column van Mijnke Bosman.

Tot vervelens toe hoorden we in de laatste dagen van de campagne dat de kiezer aan zet was. Vanzelfsprekend was dat het geval. Af en toe is er een moment dat wij – kiezers – het voor het zeggen hebben. Daarna is het weer afwachten wat er met onze inbreng gebeurt.

De kiezers hebben voor een verrassing gezorgd, die de verwachtingen en de peilingen overtrof. Onze Diederik heeft in korte tijd het vertrouwen weten te winnen van heel veel kiezers. Jammer dat de aanloop naar de verkiezingen kort was, anders hadden misschien nog meer kiezers geweten dat je met een gerust hart je stem aan Diederik en de zijnen kunt toevertrouwen.

De kiezers hebben gesproken. Maar wat hebben zij gezegd? Al gauw werd geconcludeerd dat de kiezers hebben gekozen voor een middenkabinet. Hoe komen de geleerde beschouwers van de uitslag er bij? Als iets duidelijk is, dan is het dat er kiezers zijn die door willen met rechts en dat er kiezers zijn die een voorkeur hebben voor links. Wel gematigd links en niet extreem rechts, maar toch: links en rechts. Als de kiezers een middenkabinet hadden gewild, hadden ze hun stem moeten geven aan D66 en het CDA, die zich afficheren als middenpartijen: soms buigend naar links, soms buigend naar rechts. 25 zetels kwamen terecht in dat midden. Daar kom je niet ver mee.
NRC Handelsblad meldde vandaag dat de kiezers de VVD en de PvdA tot elkaar hebben veroordeeld.Dat is vermoedelijk waar, maar of dat de bedoeling is geweest van de kiezers?

Ik geloof er niets van. Eerder denk ik dat de kiezers het risico hebben genomen dat zou gebeuren wat werd voorspeld: als je op Samsom stemt, krijg je Rutte erbij en omgekeerd. Voor velen niet de droomcombinatie.

De kiezers hebben gesproken. De uitslag was verheugend. Er zijn twee partijen met een behoorlijke omvang. De PVV heeft verloren: niet alleen zetels, maar vooral ook invloed. Opvallend in de campagneperiode was dat Wilders door de media veel harder werd aangepakt dan eerder. De angst voor zijn scherpe tong is verdwenen. Voor het aanzien van Nederland in Europa en de wereld is deze uitslag prima. Daar wordt gejuicht omdat de kiezers hun verstand hebben terug gewonnen en er aan de keuze voor populistische flanken en de versnippering een eind lijkt komen.

De kiezers hebben gesproken. Nu zijn ze in Den Haag weer aan zet. Er is een periode van radiostilte aangekondigd. De heren in Den Haag moeten beseffen dat de kiezers wel voor deze uitslag hebben gezorgd, maar dat het niet hun bedoeling was om links en rechts in elkaars armen te drijven. Nu dat toch het geval is, is het zaak dat men elkaar iets gunt. Het gaat niet aan dat het beleid van het eerste kabinet Rutte zonder meer wordt voortgezet. En Rutte kan ook onmogelijk beweren dat de kiezers dat willen.

Ja, de kiezers die op hem hebben gestemd. Toegegeven, het zijn er veel. Maar er zijn altijd nog aanzienlijk meer kiezers die de VVD rechts hebben laten liggen. Evenmin kan Diederik het roer geheel omgooien, hoe graag we dat ook zouden willen. Het is afwachten. We mogen hopen dat ze hier verstandiger zijn dan in Griekenland. Anders zijn de kiezers over drie maanden weer aan zet. Ik heb er veel vertrouwen in dat Diederik het zover niet laat komen.