Jaarverslag 2012 van de PvdA Statenfractie Gelderland
Inleiding
Het leek een rustig jaar te worden. De fractie die gekozen werd in 2011 had de inwerkperiode achter de rug. Voor iedereen was duidelijk wat haar of hem te doen stond. De fractieleden stortten zich op de voorstellen die Gedeputeerde Staten ontwikkelden op grond van de afspraken in het coalitieakkoord en de uitvoeringsagenda. Ook kwam de fractie met eigen initiatieven.
De tweede helft van het jaar bracht de nodige onrust. Na de verkiezingen op 12 september werd duidelijk dat onze gedeputeerde Co Verdaas mogelijk zou vertrekken naar Den Haag. Dat betekende voor de fractie dat zij een nieuwe gedeputeerde zou moeten voordragen voor benoeming door Provinciale Staten. In de Statenvergadering van 7 november is Josan Meijers met een zeer ruime meerderheid benoemd tot gedeputeerde. Daarmee verloor de fractie een kundige en stabiele fractievoorzitter, die een goede relatie had opgebouwd met de fractievoorzitters van de coalitiepartners. Een nieuwe fractievoorzitter werd gekozen in een extra fractievergadering op 14 november. Vice-voorzitter Muus Groot nam het stokje over van Josan. Zijn optreden als plaatsvervanger van Josan in de vergadering van 7 november was voor de hele fractie overtuigend geweest. Met algemene stemmen werd hij verkozen. In de vacature vice-voorzitter werd voorzien door de verkiezing van Jeannine Liebrand.
We meenden dat de rust daarna zou zijn weergekeerd. Helaas kwam in december het bericht dat Co Verdaas had besloten af te treden als staatssecretaris. In de laatste Statenvergadering van 2012 werd opnieuw een debat gevoerd op verzoek van de PVV over de bonnetjes en de woonplaats van de oud gedeputeerde. Voor de fractie was het niet eenvoudig haar plaats te bepalen in het debat. De kersverse fractievoorzitter wist het juiste midden tussen begrip voor de kritiek op de gang van zaken en waardering voor de inzet en de prestaties van de oud gedeputeerde te vinden.
Bezuinigingen
In het verslagjaar werd al snel duidelijk dat er nog meer zou moeten worden bezuinigd. In het coalitieakkoord was al afgesproken dat er voor het verder ontwikkelen van de EHS een extra financiële inspanning zou worden geleverd van ongeveer 25 miljoen euro structureel per jaar. Om dit bedrag te realiseren, moest er op andere beleidsterreinen worden gekort. Bij de voorjaarsnota 2012 zijn daarover besluiten genomen. In 2011 was al besloten tot een forse korting op de ondersteuninginstellingen op het gebied van zorg en welzijn. Zorg en welzijn zijn geen kerntaken van de provincie. In 2012 waren regionale economie, natuur, landscha, cultuur en erfgoed aan de beurt om een bijdrage te leveren aan de bezuinigingen.
Bij de bespreking van de voorjaarsnota bleek dat vooral ondersteuningsinstellingen (KCG, SLG. GNMF, IVN) zouden worden getroffen met forse kortingen. Dit heeft te maken met een veranderende kijk op de taak van de provincie. De gemeenten worden door de provincie beschouwd als de partners die verantwoordelijk zijn voor landschap en cultuur. Zij moeten initiatieven ontwikkelen en daar stelt de provincie, voor zover deze passen in het provinciaal beleid, bijdragen beschikbaar voor. De ondersteuningsinstellingen kunnen wel worden ingezet om de gemeenten hierbij van dienst te zijn, maar alleen als de gemeenten zelf de hulp van deze instellingen inroepen en financieren. De verantwoordelijkheid voor de leefomgeving en de leefbaarheid wordt in toenemende mate een zaak van burgers en gemeenten.
De PvdA heeft samen met andere partijen gepleit voor extra middelen om de ondersteuningsinstellingen de mogelijkheid te geven zich voor te bereiden op de nieuwe situatie. Er is bij de instellingen begrip voor de kortingen, maar het tempo waarin deze zouden worden doorgevoerd was volgens de fractie te hoog. Voor de instellingen op het gebied van natuur en milieu is daarom via een amendement € 600.000 extra uitgetrokken, voor de instellingen inzake cultuur en erfgoed € 3.500.000. Deze extra middelen kunnen worden ingezet om samenwerking van de instellingen te bevorderen en ze de mogelijkheid te geven nieuwe werkwijzen te ontwikkelen en andere financieringsbronnen aan te boren.
Zorgen baart het de fractie dat gemeenten steeds meer taken krijgen. Daarvoor krijgen de gemeenten van het Rijk wel extra middelen, maar het bedrag dat in het gemeentefonds extra zal worden gestort, is bij lange na niet zo hoog als de middelen die nu door het Rijk aan zorg en welzijn worden besteed. Veel gemeenten kampen bovendien met problemen door de aankoop van grond waarop voorlopig niet zal worden gebouwd. De PvdA-fractie heeft steeds aandacht gevraagd voor de problemen van de gemeenten. Waar de provincie een hand kan helpen, moet zij dat volgens de fractie niet laten. Er is aan het eind van het verslag jaar een notitie over dit onderwerp vastgesteld, die ruimte biedt om incidenteel een gemeente te ondersteunen. Helaas stuit de uitvoering nog op bezwaren in de Staten. Men vreest voor willekeur en precedentwerking. Uit te sluiten valt dat niet. De PvdA-fractie hecht er aan dat de provincie waar mogelijk als partner van de gemeenten fungeert en ondersteuning biedt als dat nodig is. Zo heeft de fractie met succes gepleit voor middelen die ingezet kunnen worden om de vastgelopen woningmarkt los te trekken. Gemeenten kunnen nu voor plannen op dit gebied een bijdrage krijgen.
Een belangrijk instrument om de gemeenten te ondersteunen zijn de stads- en regiocontracten. Steden en regio’s kunnen aanvragen indienen voor een bijdrage in de uitvoering van projecten. De PvdA heeft ervoor geijverd dat 25% van de beschikbare middelen (130 miljoen euro in de lopende Statenperiode) kan worden besteed aan sociale projecten.
Een ander punt waarvoor de fractie zich heeft ingezet is dat bij aanbestedingen 5% van de aanbestedingssom moet worden ingezet voor werkgelegenheid voor mensen met een arbeidshandicap. Het initiatief van de fractie is overgenomen door de Staten. Bij aanbestedingen en binnen het provinciale bedrijf wordt deze 5% norm gehanteerd.
Een probleem bij alle vormen van samenwerking van de provincie met gemeenten is de noodzaak van cofinanciering. De provincie eist dat de gemeente 50% van de kosten van een project op zich neemt. Dan is de provincie bereid de overige 50% te financieren. Voor de gemeenten is het vaak niet eenvoudig om de vereiste 50% bij elkaar te krijgen. De PvdA-fractie houdt de vinger aan de pols.
De samenwerking met de coalitiepartners was over het algemeen goed. Bij de voorjaarsnota is uitvoerig overlegd over amendementen en moties. Daarbij is men uitgegaan van het systeem dat men elkaar iets wilde gunnen. Zo heeft de PvdA ingestemd met een lastenverlaging die werd voorgesteld door de VVD. Deze – overigens beperkte – lastenverlaging is geëffectueerd bij de vaststelling van het tarief voor de opcenten op de motorrijtuigenbelasting. De fractie was niet gelukkig met dit voorstel, omdat het uitsluitend ten goede komt aan die burgers die zich een of meer auto’s kunnen veroorloven. Omgekeerd moet de VVD accepteren dat er soms door de coalitiepartners samengewerkt wordt met de oppositie om besluiten erdoor te krijgen waar de VVD weinig affiniteit mee heeft.
Activiteiten van de Staten
Zoals gewoonlijk hebben het kabinet van de CdK en de griffie allerlei activiteiten georganiseerd. Heel bijzonder was de uitreiking van een koninklijke onderscheiding aan de Commissaris van de Koningin aan het einde van de Statenvergadering waarin de voorjaarsnota is vastgesteld. Alle burgemeesters van de Gelderse gemeenten waren voor deze uitreiking uitgenodigd en zij waren ook vrijwel allemaal aanwezig. Het was een emotionele bijeenkomst omdat het er naar uitzag dat de CdK door een ernstige ziekte zijn werk niet zou kunnen voortzetten. Gelukkig bleek na het zomerreces dat hij de draad weer kon oppakken,
De griffie organiseerde een groot aantal werkbezoeken. Ook werden expertmeetings gehouden op voorstel van en in samenwerking met leden van PS. De PvdA fractie heeft meegewerkt aan een expertmeeting over de EHS. Gelderse debatten werden ook dit jaar gehouden. Het jaar werd besloten met een vrolijk kerstbuffet.
De fractie intern en in de partij
De fractie kwam met een hoge frequentie bijeen. Er wordt vergaderd op de woensdag voorafgaand aan de commissievergaderingen en de statenvergaderingen. Als het door een zee aan amendementen en moties noodzakelijk is, wordt ook vergaderd op de dinsdag voor de statenvergadering. De vergaderingen worden bijgewoond door twee leden van het gewestelijk bestuur. Een van hen was aanwezig bij het fractieweekend dat in september is gehouden in Groesbeek. Tijdens dit weekend is de fractie begeleid door een trainer van het Centrum voor Lokaal Bestuur, die ook de vergadering heeft geleid waarin de nieuwe fractievoorzitter werd gekozen.
De fractie heeft een presentatie verzorgd op een gewestelijke vergadering over de omgevingsvisie, is samenwerking met het gewest is een bijeenkomst georganiseerd over de overdracht van de jeugdzorg naar de gemeenten. Op hemelvaartsdag organiseerde de fractie een dauwtrap bijeenkomst met een nabespreking over het natuur- en landschapbeleid.
In het vorige verslagjaar meldde de fractie dat zij drie thema’s had vastgesteld waar ze zich in het bijzonder mee bezig zou houden: alle handen aan het werk, de stem van groen, leve de krimp.
Alle handen aan het werk leidde tot de 5% norm en een enquête onder de gemeentes over inzet van trainees. De stem van groen werd gehoord bij het dauwtrappen. Voor de aanpak van de krimp was aandacht in het fractieweekend. Dit heeft geleid tot een voorstel aan de Staten om een bedrag beschikbaar te stellen voor bijdragen aan kleine projecten die de leefbaarheid in krimpgemeenten kunnen bevorderen. De Staten stemden in met dit voorstel en er kan nu € 300.000 besteed worden voor dit doel.
Het fractiebestuur was regelmatig aanwezig bij de vergaderingen van het gewestelijk bestuur. Op de gewestelijke ledenvergadering had de fractie een eigen inbreng door verslag te doen van haar werkzaamheden.
Voor het Gelderland Journaal leverde de fractie regelmatig kopij. In het verslagjaar is besloten tot een actiever communicatiebeleid. Er wordt door de fractie meer aandacht besteed aan aanwezigheid in de sociale media, berichten over resultaten van de fractie worden sneller op de website geplaatst. Dit alles leidt tot een betere zichtbaarheid van de fractie. Fractiemedewerker Jasper Konijnenbelt verzorgde een nota over communicatie, die uitgangspunt is voor het nieuwe beleid.
Als altijd waren er werkbezoeken naar gemeenten. We waren op bezoek in Zutphen, Doetinchem, Arnhem, Wageningen, Harderwijk/Nunspeet, Oldebroek/Elburg. de Achterhoek en Apeldoorn. Voor de organisatie van deze bezoeken, die altijd in goede sfeer verlopen, is fractiemedewerker Truus Vink verantwoordelijk. Beide fractiemedewerkers verdienen dank voor hun inzet.
