Begroting: maak haast met goed werk, goed wonen en schone energie

Goed Werk, Goed Wonen en Schone Energie

“In Gelderland heb je zoveel mooie plekjes.” Dat zei Mirre Oost uit Groningen, die afgelopen zomer 5.000 kilometer door onze provincie fietste. Gelderland is een mooie provincie. Om te werken, te wonen en te recreëren. Gelderland levert je mooie streken, is wat we te horen krijgen tussen de ochtendjournaals door. Mooie streken, aantrekkelijke streken, diverse streken.

Die diversiteit moeten we koesteren, tot onze kracht maken. Verschillende gebieden, met ieder een eigen karakter, een eigen kracht en eigen uitdagingen. Daar ligt de opdracht. Om van dat mooie en diverse Gelderland een sterke en slagvaardige provincie te maken, zonder af te doen aan het regionale karakter. Om de onderlinge verbondenheid te versterken en dit een socialer Gelderland te maken waarin iedereen zich thuis voelt.

Net zo goed als we moeten accepteren dat we moeten werken aan eenheid in verscheidenheid, kan Gelderland zich niet afsluiten voor de buitenwereld. Onze provincie staat niet op zichzelf, maar opereert in een nationale en ook een internationale context. Economische groeivertraging in China, oorlog in Syrië en Irak en politici in Brussel of Berlijn hebben net zo goed effect op Gelderland als een wetenschappelijke doorbraak in Wageningen of Nijmegen, of een faillissement in de Achterhoek. Het is verleidelijk om te denken dat we door het verschuiven van komma’s en cijfers in de begroting alle problemen die zich binnen de provinciegrenzen afspelen op kunnen lossen. Dat is wat veel gevraagd.

Maar het ideaal van de Partij van de Arbeid blijft dat we werken aan een sterker, socialer en duurzamer Gelderland. Een Gelderland waarin een man uit Tiel weer thuiskomt van z’n werk in plaats van een rondje solliciteren, omdat hij niet meer één van die 80.000 werklozen is. Een Gelderland waarin een winkelier in Zutphen het hoofd boven water heeft weten te houden omdat wij kozen voor vitale binnensteden. En een Gelderland waarin een gezin in een sociale huurwoning in Nijmegen weer wat meer te besteden heeft omdat ze net wat minder energielasten hoeven te betalen.

Kortom, de PvdA richt zich op Goed Werk, Goed Wonen en Schone Energie.

Goed Werk
In het tweede kwartaal van 2015 stonden in onze provincie 14.800 vacatures open, 4.000 meer dan in hetzelfde kwartaal twee jaar geleden. Maar het aantal werkzoekenden is nog steeds meer dan vijf keer zo groot. De werkloosheid is nog steeds te hoog en de groei van de werkgelegenheid blijft, als we niet ingrijpen, tot zeker 2020 laag.
Dat betekent dat we moeten investeren in kansen voor Gelderland. Kansen zoals logistiek in de Gelderse Corridor, waar spoor, weg en water bij elkaar komen. Kansen zoals Recreatie en Toerisme en de Veluwe weer op 1 als binnenlandse vakantiebestemming. Kansen voor de Maakindustrie in de Achterhoek. Kansen voor Cleantech in de Stedendriehoek. De kansen van de Wageningen Universiteit – onlangs nog uitgeroepen tot beste universiteit van Nederland – en de omliggende bedrijven benutten om Food Valley te versterken. En kansen in het bundelen van de economische kracht van Arnhem en Nijmegen, de banenmotor van onze provincie.

Wat de verdere economische ontwikkeling van Gelderland betreft maakt de PvdA zich zorgen over de toekomst van de Regionale Centra voor Techniek. Ook wil de PvdA meer aandacht voor ambachtseconomie en deze aansluiting op onderwijs/arbeidsmarkt. Dat is net zo belangrijk als de Topsectoren.

Goed Wonen
We hebben te maken met een drietal trends. De Gelderse bevolking is vorig jaar met bijna 7.000 inwoners gegroeid. Meer dan 2.000 daarvan zijn mensen elders uit het land die in onze mooie provincie zijn komen wonen. In de Krimpregio Achterhoek was de bevolkingsafname in 2014 minder sterk dan in 2013. Tot 2035 blijft de Gelderse bevolking groeien, daarna zal dit omslaan in een lichte afname.

Ook het aantal mensen uit conflictgebieden dat hier een beter leven wil opbouwen blijft toenemen. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken verwacht dat Gelderland begin 2016 ca. 2.400 statushouders zal moeten huisvesten. En er zitten ook nog steeds teveel statushouders in vluchtelingenopvang.

De derde trend is dat Gelderland verzilvert. In 2030 is bijna 40% van de Gelderse bevolking 55 jaar en ouder. Van die groep zal 60% bestaan uit mensen ouder dan 65. Deze mensen willen veelal langer zelfstandig thuis wonen. Dat vraagt om meer levensloopbestendige woningen.

Deze trends betekenen dat er gebouwd zal moeten worden. We zien de woningbouw aantrekken, maar vooral in de vrije sector. De corporatiesector blijft achter. De PvdA maakt zich zorgen over het beperkte aandeel aan huurwoningen in de huidige plannen. Een uitbreiding van de huurvoorraad is voor iedereen wenselijk. Het brengt doorstromingsmogelijkheden voor scheefwoners en starters in dichtbevolkte gebieden hebben meer kans op een woning.

Goed wonen kun je niet alleen vatten in stenen. Goed wonen betekent ook wonen in een veilige en leefbare buurt, met goede zorg dichtbij en waar men fatsoenlijk met elkaar omgaat. En dat brengt ons op het sociaal beleid van onze provincie. Er is verandering aanstaande in de zorgtaken van de provincie. Deze verandering, waarin gemeenten meer regie krijgen en zorg dichtbij georganiseerd kan worden, ondersteunen wij. Maar wij maken ons zorgen over de snelheid, over de zorgvuldigheid en over de effecten van deze beweging. De PvdA vraagt zich af of gemeenten hierin actief genoeg betrokken worden. Na 2016 zal er een ander regime gaan gelden met betrekking tot ondersteuningsinstellingen. De PvdA is blij met de toezegging dat het college maatwerk per instelling verleent, gemeenten actief zal betrekken en de mogelijkheid om ook na 2016 nog structureel subsidie te verlenen.

Leefbaar wonen betekent ook wonen in een mooi landschap in één van onze Gelderse streken. En landschap en natuur kan mensen met elkaar verbinden. De provincie gaat in 2016 de betrokkenheid van vrijwilligers bij het landschap vergroten. Maar wij zouden graag zien dat initiatieven die nu ontstaan rond het betrekken van vluchtelingen en vrijwilligers worden omarmd. Dat is goed voor het draagvlak, dat is goed voor de leefbaarheid en dat is goed voor de sociale cohesie. De PvdA is blij met het feit dat het college dit meeneemt in een brede vraag onder meer om dagbesteding van vluchtelingen.

Op het gebied van de landbouw pakt het college de rol om op groei van niet-grondgebonden landbouwbedrijven te sturen met maatschappelijke doelen. Wij zouden graag ook zien dat hij dit deed voor grondgebonden landbouw. De PvdA ziet niet graag dat onze provincie wordt volgebouwd met grootschalige melkveehouderij. We willen snel een debat over deze kwestie.

Goed wonen betekent tenslotte ook bereikbaar wonen. We constateren in de Staten steun om door te gaan met de lobby voor een intercitystation Harderwijl We gaan door met het verbeteren van de spoorverbinding met de Achterhoek. De aanpak van het wegnemen van knelpunten is een goede start. Ook vraagt de PvdA aandacht voor veilige spoorwegovergangen. En wij willen dat de provincie meer gebruik maakt van de kennis en ideeën die ons onderwijs rijk is in het maken van planstudies.

Energietransitie
Volgens de laatste berichtgeving blijft Gelderland op een paar procent hernieuwbare energie steken. In het coalitieakkoord hebben wij het college van GS opgedragen om het Gelders Energie Akkoord als leidraad te nemen. Een andere opdracht is om voor 2020 een 100.000 woningen te verduurzamen. Maar ik lees in de begroting van 2016 slechts plannen voor 10.000 woningen. Dat betekent voor de resterende jaren 30.000 woningen per jaar. En hoe langer we wachten hoe groter die aantallen worden, hoe langer het duurt voor er extra banen in de bouw worden gerealiseerd en hoe langer mensen met onnodig hoge energierekeningen blijven zitten. Ook hierin vraagt Gelderland om leiding van het college!

Concluderend: de Partij van de Arbeid ziet deze ambities graag concreet gemaakt. Het college moet aan de slag!

Peter Kerris, fractievoorzitter