Uit het bestuur: Jean Eigeman over Van Waarde

In de komende maand komen de resultaten van een groot project van de Wiardi Beckman Stichting naar buiten. Het onderzoek dat onder leiding van WBS directeur Monika Sie is uitgevoerd, stelt vast dat er een nieuw type politiek nodig is. Er moet meer verbinding komen tussen alledaagse waarden van mensen en onze politieke idealen.

Volgens de eerste berichten heeft de analyse programmatische consequenties voor de koers van de PvdA. Sociaal-economisch linkser, sociaal-cultureel meer in de richting van moderne gemeenschapszin en politiek naar een versterking van de democratie.

Goed dat we een WBS hebben, goed ook dat we bij tijd en wijle ons zelf onder het vergrootglas van de kritiek leggen. Ook goed dat we dieper ingaan op de zorgen van burgers. Kleine plagen, grote vragen over bestaanszekerheid, de kwaliteit van belangrijke voorzieningen als zorg en onderwijs en de veiligheid op straat.

Dat is geen gemakkelijke proces. Door beeldvorming en gebrek aan kritisch vermogen slaan kleine vragen om in grote plagen. Dat heeft soms met sensatiezucht van de media te maken, soms met verkeerde verwachtingen of met gemakzucht van burgers en in hun kielzog politici en andere belangenbehartigers. Begrijp me goed: de PvdA moet staan voor goede voorzieningen, voor eerlijk delen en moet in het bijzonder oog houden voor kwetsbare groepen. De PvdA moet ook staan voor leiderschap, oog hebben voor de lange termijn en voor een aanpak waarin tegenspraak zowel bij verkeerde verwachtingen als bij gemakzucht noodzakelijk zijn. Een duurzame toekomst kan niet zonder het paal en perk stellen aan ongebreidelde consumptie, groot en klein.

Een verzorgingsstaat kan niet blijven bestaan zonder eigen inspanningen van burgers. Moderne gemeenschapszin ontstaat niet vanzelf, maar is gebaat bij stevigheid: in het debat, in de aanpak en door leiders die geen blad voor de mond nemen.

Een voorbeeld: we kunnen met het onderwijs blijven koersen op de eindeloze wensen van die groep ouders die vooral voor de eigen kinderen wil zorgen en ieder kind van een rugzak voorzien. We moeten ons ook realiseren dat docenten die voortdurend met groepen van 30 leerlingen moeten werken niet aangesproken kunnen blijven worden als leveranciers van individueel geluk voor elk kind afzonderlijk. De maatschappelijke druk van ouders en leerlingen die maar eisen blijven stellen, versterkt door topproducenten van groot misbaar als Geen-stijl en Powned vraagt om tegenspraak ook in het politieke debat.

Van Waarde is van groot belang, het moet een nieuw elan opleveren voor de sociaal-democratie. Het moet ook de inspiratie opleveren voor een nieuw soort leiderschap, leiderschap dat tegenspraak durft te bieden. Leiderschap dat ook oog moet hebben voor de burger die om echte ruimte vraagt. Van Waarde moet daarom ook meer aandacht genereren voor het zelforganiserend vermogen van burgers. Dat vergt een andere, nieuwe kijk op staat en overheid, een andere kijk op democratie als politieke vorm. Volgende maand meer daarover.
Jean Eigeman, voorzitter Gewest PvdA Gelderland