23 januari 2013

Gelderland en de bodemschatten

Gelderland staat bekend om natuur, gevarieerd landschap en cultuur. Dat alles boven de grond. Maar ook in de grond vind je van alles dat de moeite waard is. Het Museum G.M. Kam in Nijmegen bewaart de schatten die bij opgravingen te voorschijn komen.

Het Geldersch Archeologisch Centrum Museum G.M. Kam is een bezoek waard. Helaas is dit Centrum niet voor het brede publiek toegankelijk. Wel kunnen onderzoekers van bodemvondsten er terecht voor studie en informatie.

In 1897 vestigde zich een Rotterdamse zakenman, Gerard Marius Kam,  in Nijmegen. Hij was een verwoed amateur-archeoloog en verzamelde een enorme hoeveelheid Romeinse voorwerpen, die bij opgravingen werden gevonden.  In 2005 schonk hij zijn collectie aan het Rijk, maar hij wilde dat deze in Nijmegen zou blijven en niet naar het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden zou gaan. Met de bouw van een museum  begon hij in 1919 . De verzameling  zou in dit museum een goede plek kunnen vinden. Ook de archeologische collectie van het Nijmeegse gemeentemuseum werd er ondergebracht.  Dit museum, nu Rijksmonument, heeft een aantal opmerkelijke versieringen die recht doen aan wat er in het museum te vinden is: beelden en schilderingen die rechtstreeks verwijzen naar de geschiedenis en de mythologie van de Romeinen.

De Staat der Nederlanden  droeg in 1987 de zorg voor het museum aan de provincie over. Eind jaren ’90  van de vorige eeuw sloot het museum. Het werd een archeologisch centrum, onderdeel van het Museum het Valkhof. Daar worden de pronkstukken van de collectie nu getoond.

Tot de bevoorrechten die een blik hebben mogen slaan op de collectie  in het Museum Kam behoort sinds 16 januari de Statencommissie LCJ. Er staan ongeveer 13000 dozen, waarin bodemschatten worden bewaard uit de hele provincie Gelderland. Het Museum is verplicht aan te nemen wat uit de provincie wordt aangeboden. Grote gemeenten hebben meestal zelf een archeologisch centrum, voor kleine gemeenten geldt dat niet. Het Museum Kam krijgt dus veel materiaal binnen. Wanneer er afgravingen plaatsvinden  in gebieden waar men bodemvondsten vermoedt, wordt het graafwerk gedaan door gespecialiseerde bedrijven. Deze maken een schifting van het opgegraven materiaal en bieden wat de moeite waard is aan het Museum aan. Daar wordt het geregistreerd en gerestaureerd. Wij zagen twee restaurateurs bezig en het is verbijsterend wat er onder lagen modder en roest te voorschijn kan komen.

In het voormalig Museum Kam vind je veel objecten uit de Romeinse tijd maar ook uit perioden daarna. En ja, er zijn dozen met scherven en kapotte voorwerpen, maar er is ook een groot aantal heel goed bewaarde objecten. Je vindt er beelden, voorwerpen die in het huishouden werden gebruikt zoals bijvoorbeeld wrijfschalen, kannen die mee werden gegeven in graven, onderdelen van militaire uitrustingen, prachtig glaswerk, metalen objecten.

Naast de objecten heeft het Museum Kam een bibliotheek op het gebied van archeologie om je vingers bij af te likken. Voor wetenschappers moet het een heel aantrekkelijke plek zijn om onderzoek te doen naar de aard van de bodemschatten die in Gelderland zijn gevonden.

Het Archeologisch Centrum kampt met ruimtegebrek. Er komt een voorstel voor een uitbreiding op een andere locatie. Aan zo’n locatie worden hoge eisen gesteld, in het bijzonder aan de klimatisering.  De provincie is verantwoordelijk voor het behoud van bodemvondsten in Gelderland. Er zal dus geld op tafel moeten komen om het behoud en het beheer van die vondsten mogelijk te maken.

 

Mijnke Bosman, Statenlid

Waar ben je naar op zoek?